حدیث 2412
(2412، 1663 و 688) الغیبة للنعمانی (ص 279): أخْبَرَنا أحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعیدٍ عَنْ هَؤُلاءِ الرِّجالِ الْأرْبَعَةِ عَنِ ابْنِ مَحْبوبٍ وَ أخْبَرَنا مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقوبَ الْکُلَیْنیُّ أبوجَعْفَرٍ قالَ حَدَّثَنی عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ بْنِ هاشِمٍ عَنْ أبیهِ قالَ وَ حَدَّثَنی مُحَمَّدُ بْنُ عِمْرانَ قالَ حَدَّثَنا أحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عیسَی قالَ وَ حَدَّثَنی عَلیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ غَیْرُهُ عَنْ سَهْلِ بْنِ زیادٍ جَمیعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبوبٍ قالَ وَ حَدَّثَنا عَبْدُالْواحِدِ بْنُ عَبْدِاللهِ الْمَوْصِلیُّ عَنْ أبی‌عَلیٍّ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أبی‌ناشِرٍ عَنْ أحْمَدَ بْنِ هِلالٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبوبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ أبی‌الْمِقْدامِ عَنْ جابِرِ بْنِ یَزیدَ الْجُعْفیِّ قالَ قالَ أبوجَعْفَرٍ، مُحَمَّدُ بْنُ عَلیٍّ الْباقِرُ علیه‌السلام: «یا جابِرُ! الْزَمِ الْأرْضَ وَ لا تُحَرِّکْ یَداً وَ لا رِجْلاً حَتَّی تَرَی عَلاماتٍ أذْکُرُها لَکَ. إنْ أدْرَکْتَها، أوَّلُها اخْتِلافُ بَنی‌الْعَبّاسِ وَ ما أراکَ تُدْرِکُ ذَلِکَ وَ لَکِنْ حَدِّثْ بِهِ مَنْ بَعْدی عَنّی. وَ مُنادٍ یُنادی مِنَ السَّماءِ وَ یَجیئُکُمُ الصَّوْتُ مِنْ ناحیَةِ دِمَشْقَ بِالْفَتْحِ وَ تُخْسَفُ قَرْیَةٌ مِنْ قُرَی الشّامِ تُسَمَّی الْجابیَةَ وَ تَسْقُطُ طائِفَةٌ مِنْ مَسْجِدِ دِمَشْقَ الْأیْمَنِ وَ مارِقَةٌ تَمْرُقُ مِنْ ناحیَةِ التُّرْکِ وَ یَعْقُبُها هَرْجُ الرّومِ وَ سَیُقْبِلُ إخْوانُ التُّرْکِ حَتَّی یَنْزِلوا الْجَزیرَةَ وَ سَیُقْبِلُ مارِقَةُ الرّومِ حَتَّی یَنْزِلوا الرَّمْلَةَ، فَتِلْکَ السَّنَةُ یا جابِرُ! فیها اخْتِلافٌ کَثیرٌ فی کُلِّ أرْضٍ مِنْ ناحیَةِ الْمَغْرِبِ. فَأوَّلُ أرْضٍ تَخْرَبُ أرْضُ الشّامِ. ثُمَّ یَخْتَلِفونَ عِنْدَ ذَلِکَ عَلَی ثَلاثِ رایاتٍ، رایَةِ الْأصْهَبِ وَ رایَةِ الْأبْقَعِ وَ رایَةِ السُّفْیانیِّ. فَیَلْتَقی السُّفْیانیُّ بِالْأبْقَعِ، فَیَقْتَتِلونَ، فَیَقْتُلُهُ السُّفْیانیُّ وَ مَنْ تَبِعَهُ. ثُمَّ یَقْتُلُ الْأصْهَبَ، ثُمَّ لا یَکونُ لَهُ هِمَّةٌ إلّا الْإقْبالَ نَحْوَ الْعِراقِ. یَمُرُّ جَیْشُهُ بِقِرْقیسیاءَ، فَیَقْتَتِلونَ بِها، فَیُقْتَلُ بِها مِنَ الْجَبّارینَ مِائَةُ ألْفٍ وَ یَبْعَثُ السُّفْیانیُّ جَیْشاً إلَی الْکوفَةِ وَ عِدَّتُهُمْ سَبْعونَ ألْفاً، فَیُصیبونَ مِنْ أهْلِ الْکوفَةِ قَتْلاً وَ صُلْباً وَ سَبْیاً، فَبَیْنا هُمْ کَذَلِکَ إذْ أقْبَلَتْ رایاتٌ مِنْ قِبَلِ خُراسانَ وَ تَطْوی الْمَنازِلَ طَیّاً حَثیثاً وَ مَعَهُمْ نَفَرٌ مِنْ أصْحابِ الْقائِمِ. ثُمَّ یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ مَوالی أهْلِ الْکوفَةِ فی ضُعَفاءَ، فَیَقْتُلُهُ أمیرُ جَیْشِ السُّفْیانیِّ بَیْنَ الْحیرَةِ وَ الْکوفَةِ وَ یَبْعَثُ السُّفْیانیُّ بَعْثاً إلَی الْمَدینَةِ، فَیَنْفَرُ الْمَهْدیُّ مِنْها إلَی مَکَّةَ، فَیَبْلُغُ أمیرَ جَیْشِ السُّفْیانیِّ أنَّ الْمَهْدیَّ قَدْ خَرَجَ إلَی مَکَّةَ، فَیَبْعَثُ جَیْشاً عَلَی أثَرِهِ، فَلا یُدْرِکُهُ، حَتَّی یَدْخُلَ مَکَّةَ «خائفا یترقب» عَلَی سُنَّةِ موسَی بْنِ عِمْرانَ علیه‌السلام.» قالَ: «فَیَنْزِلُ أمیرُ جَیْشِ السُّفْیانیِّ الْبَیْداءَ، فَیُنادی مُنادٍ مِنَ السَّماءِ: «یا بَیْداءُ! أبیدی الْقَوْمَ»، فَیَخْسِفُ بِهِمْ، فَلا یُفْلِتُ مِنْهُمْ إلّا ثَلاثَةُ نَفَرٍ یُحَوِّلُ اللهُ وُجوهَهُمْ إلَی أقْفیَتِهِمْ وَ هُمْ مِنْ کَلْبٍ وَ فیهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ: «یا أیُّها الَّذینَ أوتوا الْکِتابَ آمِنوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أنْ نَطْمِسَ وُجوهاً فَنَرُدَّها عَلی أدْبارِها» (الْآیَةَ)» قالَ: «وَ الْقائِمُ یَوْمَئِذٍ بِمَکَّةَ قَدْ أسْنَدَ ظَهْرَهُ إلَی الْبَیْتِ الْحَرامِ مُسْتَجیراً بِهِ، فَیُنادی: «یا أیُّها النّاسُ! إنّا نَسْتَنْصِرُ اللهَ. فَمَنْ أجابَنا مِنَ النّاسِ؟ فَإنّا أهْلُ بَیْتِ نَبیِّکُمْ مُحَمَّدٍ وَ نَحْنُ أوْلَی النّاسِ بِاللهِ وَ بِمُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله. فَمَنْ حاجَّنی فی آدَمَ، فَأنا أوْلَی النّاسِ بِآدَمَ وَ مَنْ حاجَّنی فی نوحٍ، فَأنا أوْلَی النّاسِ بِنوحٍ وَ مَنْ حاجَّنی فی إبْراهیمَ، فَأنا أوْلَی النّاسِ بِإبْراهیمَ وَ مَنْ حاجَّنی فی مُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله، فَأنا أوْلَی النّاسِ بِمُحَمَّدٍ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ مَنْ حاجَّنی فی النَّبیّینَ، فَأنا أوْلَی النّاسِ بِالنَّبیّینَ. أ لَیْسَ اللهُ یَقولُ فی مُحْکَمِ کِتابِهِ: «إنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نوحاً وَ آلَ إبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمینَ ذُرّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمیعٌ عَلیمٌ»، فَأنا بَقیَّةٌ مِنْ آدَمَ وَ ذَخیرَةٌ مِنْ نوحٍ وَ مُصْطَفًی مِنْ إبْراهیمَ وَ صَفْوَةٌ مِنْ مُحَمَّدٍ صَلَّی‌اللهُ‌عَلَیْهِمْ‌أجْمَعینَ. ألا! فَمَنْ حاجَّنی فی کِتابِ اللهِ، فَأنا أوْلَی النّاسِ بِکِتابِ اللهِ. ألا! وَ مَنْ حاجَّنی فی سُنَّةِ رَسولِ اللهِ، فَأنا أوْلَی النّاسِ بِسُنَّةِ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله. فَأنْشُدُ اللهَ مَنْ سَمِعَ کَلامی الْیَوْمَ لَمّا بَلَّغَ الشّاهِدُ مِنْکُمُ الْغائِبَ وَ أسْألُکُمْ بِحَقِّ اللهِ وَ حَقِّ رَسولِهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ بِحَقّی، فَإنَّ لی عَلَیْکُمْ حَقَّ الْقُرْبَی مِنْ رَسولِ اللهِ، إلّا أعَنْتُمونا وَ مَنَعْتُمونا مِمَّنْ یَظْلِمُنا، فَقَدْ أُخِفْنا وَ ظُلِمْنا وَ طُرِدْنا مِنْ دیارِنا وَ أبْنائِنا وَ بُغیَ عَلَیْنا وَ دُفِعْنا عَنْ حَقِّنا وَ افْتَرَی أهْلُ الْباطِلِ عَلَیْنا. فَاللهَ اللهَ فینا! لا تَخْذُلونا وَ انْصُرونا، یَنْصُرْکُمُ اللهُ تَعالَی.» قالَ: «فَیَجْمَعُ اللهُ عَلَیْهِ أصْحابَهُ ثَلاثَمِائَةٍ وَ ثَلاثَةَ عَشَرَ رَجُلاً وَ یَجْمَعُهُمُ اللهُ لَهُ عَلَی غَیْرِ میعادٍ، قَزَعاً کَقَزَعِ الْخَریفِ وَ هیَ یا جابِرُ! الْآیَةُ الَّتی ذَکَرَها اللهُ فی کِتابِهِ:«أیْنَ ما تَکونوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمیعاً إنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ». فَیُبایِعونَهُ بَیْنَ الرُّکْنِ وَ الْمَقامِ وَ مَعَهُ عَهْدٌ مِنْ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله قَدْ تَوارَثَتْهُ الْأبْناءُ عَنِ الْآباءِ. وَ الْقائِمُ یا جابِرُ! رَجُلٌ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ، یُصْلِحُ اللهُ لَهُ أمْرَهُ فی لَیْلَةٍ. فَما أشْکَلَ عَلَی النّاسِ مِنْ ذَلِکَ یا جابِرُ! فَلا یُشْکِلَنَّ عَلَیْهِمْ وِلادَتُهُ مِنْ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله وَ وِراثَتُهُ الْعُلَماءُ عالِماً بَعْدَ عالِمٍ. فَإنْ أشْکَلَ هَذا کُلُّهُ عَلَیْهِمْ، فَإنَّ الصَّوْتَ مِنَ السَّماءِ لا یُشْکِلُ عَلَیْهِمْ إذا نودیَ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أبیهِ وَ أُمِّهِ.»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
محمد بن ابراهیم النعمانی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
1. از ابن عقده از محمد بن مفضل الاشعری و سعدان بن اسحاق بن سعید و احمد بن حسین بن عبدالملک و محمد بن احمد بن حسن القطوانی از حسن بن محبوب از عمرو بن ابی‌المقدام از جابر بن یزید الجعفی
2. از ثقةالاسلام الکلینی از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از حسن بن محبوب از عمرو بن ابی‌المقدام از جابر بن یزید الجعفی
3. از محمد بن یحیی بن عمران از ابن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب از عمرو بن ابی‌المقدام از جابر بن یزید الجعفی
4. از علی بن محمد علان و غیر او، از سهل بن زیاد از حسن بن محبوب از عمرو بن ابی‌المقدام از جابر بن یزید الجعفی
5. از عبدالواحد بن عبدالله الموصلی از احمد بن محمد بن ابی‌ناشر از احمد بن هلال از حسن بن محبوب از عمرو بن ابی‌المقدام از جابر بن یزید الجعفی
که به جز سهل بن زیاد که ضعیف است و احمد بن محمد بن ابی‌ناشر، سعدان بن اسحاق بن سعید و محمد بن احمد بن حسن القطوانی که از ثقات درجه دو هستند، سایرین، از ثقات درجه یک هستند. البته محمد بن یحیی بن عمران از ثقات مشروطی است که مشکلی در این‌جا ایجاد نمی‌کند.
در نتیجه هر چند طریق چهارم معتبر نیست، اما سایر طرق معتبر است.
ابوجعفر، محمد بن علی الباقر علیه‌السلام فرمودند: «ای جابر! ملازم زمین شو و نه دستت را حرکت بده و نه پایت را تا علامت‌هایی را که برایت ذکر می‌کنم، ببینی. اگر درک کنی، اولشان اختلاف بنی‌العباس است در حالی که نمی‌بینم تو آن را درک کنی ولیکن بعد از من آن را از من حدیث کن. و منادی که از آسمان ندا می‌دهد و صدای فتحی از منطقه دمشق به شما می‌رسد و قریه‌ای قریه‌های شام که جابیه نامیده می‌شود، در زمین فرو می‌رود و دیوار راست مسجد دمشق فرو می‌ریزد و از دین خارج شدگانی از منطقه ترک خروج می‌کنند و آشوب روم به دنبال آن پیش می‌آید و به زودی طائفه ترک پیش‌روی کنند تا در جزیره فرود آیند و خوارج رومی (نیز) پیش‌روی می‌کنند تا در رمله فرود آیند. پس ای جابر! آن سال اختلاف بسیاری در کل ناحیه مغرب است. پس اول زمینی که خراب می‌شود، زمین شام است. سپس در آن بر سه پرچم اختلاف می‌کنند، پرچم اصهب ، پرچم ابقع و پرچم سفیانی. پس سفیانی با ابقع برخورد می‌کند و کارزار می‌کنند، پس سفیانی ابقع و تابعان او را می‌کشد. سپس اصهب را می‌کشد و همتی ندارد مگر روی کردن نزدیک عراق. لشگر او به قرقیسا عبور می‌کند و در آن کارزار می‌کند و صدهزار از زورگویان را در آن می‌کشد و لشگری را به کوفه مأمور می‌کند که تعدادشان هفتادهزار نفر است، پس اهل کوفه را به قتل و اعدام و اسارت گرفتار می‌کنند و در این گیر و دار است که پرچم‌هایی از خراسان پیش آیند و منزل‌ها را به شتاب بسیار طی می‌کنند و چند نفری از اصحاب قائم همراه آن‌ها است. سپس فردی از موالی کوفه در بین ضعیفان خروج می‌کند، پس امیر لشگر سفیانی او را بین حیره و کوفه می‌کشد و سفیانی گروهی را به سوی مدینه مأمور می‌کند، پس مهدی از آن به مکه دور می‌شود و به امیر لشگر سفیانی خبر می‌رسد که مهدی از مدینه خارج شد، پس لشگری را به دنبال او مأمور می‌کند اما او را پیدا نمی‌کنند تا «خائفا یترقب» بر سنت موسی بن عمران علیه‌السلام وارد مکه می‌شود.» (سپس) فرمودند: «پس امیر لشگر سفیانی در بیداء فرود می‌آید، پس منادی از آسمان ندا می‌دهد: «ای بیداء! این گروه را هلاک کن. پس آن را می‌بلعد، پس مگر سه نفر از آن‌ها نجات نمی‌یابد، چهره‌هاشان بر پشتشان است و آن‌ها از کلب هستند و این آیه: «یا أیُّها الَّذینَ أوتوا الْکِتابَ آمِنوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أنْ نَطْمِسَ وُجوهاً فَنَرُدَّها عَلی أدْبارِها» درباره آن‌ها نازل شد.» (باز) فرمودند: «و قائم در آن زمان در مکه در حالی که به بیت الحرام پناه برده است، تکیه بر آن داده، پس ندا می‌دهد: «ای مردم! به یقین ما از الله یاری می‌طلبیم، پس چه کسی از مردم ما را اجابت می‌کند؟ پس به یقین ما اهل بیت محمد هستیم و شایسته‌ترین مردم به الله و محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله. پس هر که با من درباره آدم محاجه کند، پس من شایسته‌ترین مردم به آدم هستم و هر که با من درباره نوح محاجه کند، پس من شایسته‌ترین مردم به نوح هستم و هر که با من درباره ابراهیم محاجه کند، پس من شایسته‌ترین مردم به ابراهیم هستم و هر که با من درباره محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله محاجه کند، پس من شایسته‌ترین مردم به محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله هستم. آیا الله نیست که در کتاب استوارش می‌فرماید: «إنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نوحاً وَ آلَ إبْراهیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَی الْعالَمینَ ذُرّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللهُ سَمیعٌ عَلیمٌ»، پس من باقی‌مانده‌ای از آدم، اندوخته‌ای از نوح، برگزیده‌ای از ابراهیم و خالص‌شده‌ای از محمد که الله بر همه آن‌ها درود فرستاد، هستم. آگاه باشید! هر که با من درباره کتاب الله محاجه کند، پس من شایسته‌ترین مردم به کتاب الله هستم. آگاه باشید! هر که با من درباره سنت رسول الله محاجه کند، پس من شایسته‌ترین مردم به سنت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله هستم. پس هر که این زمان سخنم را می‌شوند، به الله قسم می‌دهم که شاهدان از شما به غیبان ابلاغ کند و به حق الله و حق رسولش صلی‌الله‌علیه‌وآله و حق خودم از شما درخواست می‌کنم چرا که برای من بر شما حق قرابت از رسول الله است که ما را یاری کنید و مانعمان شوید از کسانی که به ما ظلم می‌کنند، چرا که مورد ترس و ظلم قرار گرفتیم و از سرزمینمان و فرزندانمان طرد شدیم و مورد تعدی قرار گرفتیم و از حقمان دور شدیم و اهل باطل بر ما افترا بستند. پس الله را الله را درباره ما (به یاد آرید)! ما را رها نکنید و یاریمان نمایید، الله تعالی شما را یاری کند.» (سپس) فرمودند: «پس الله اصحابش را که سیصد و سیزده نفر هستند، بر او جمع می‌کند و الله آن‌ها را بخش بخش مانند پاره ابرهای پاییزی به غیر میعاد برای او جمع می‌کند و ای جابر! آن آیه‌ای است که الله در کتابش یاد می‌کند: «أیْنَ ما تَکونوا یَأْتِ بِکُمُ اللهُ جَمیعاً إنَّ اللهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ». پس با او بین رکن و مقام بیعت می‌کنند در حالی که عهدی از رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله با اوست که فرزندان از پدران آن را به ارث برده‌اند. و ای جابر! قائم فردی از فرزندان حسین است که الله کار او را در یک شب اصلاح می‌کند. پس ای جابر! آن‌چه بر مردم در آن مشکل شود، پس ولادتش از رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله و وراثتش از عالمان، عالمی بعد عالمی ، بر آن‌ها مشکل نیست. پس اگر همه این‌ها بر آن‌ها مشکل شود، پس به یقین صدای آسمانی که او را به اسم خودش، اسم پدرش و مادرش ندا می‌دهد، بر آن‌ها مشکل نیست.»