حدیث 1650
(1650) الکافی (ح 14816): مُحَمَّدُ بْنُ یعْقوبَ الْکلَینی قالَ حَدَّثَنی عَلی بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ فَضّالٍ عَنْ حَفْصٍ الْمُؤَذِّنِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إسْماعیلَ بْنِ بَزیعٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنانٍ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ جابِرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام أنَّهُ کتَبَ بِهَذِهِ الرِّسالَةِ إلَی أصْحابِهِ وَ أمَرَهُمْ بِمُدارَسَتِها وَ النَّظَرِ فیها وَ تَعاهُدِها وَ الْعَمَلِ بِها فَکانوا یضَعونَها فی مَساجِدِ بُیوتِهِمْ فإذا فَرَغوا مِنَ الصَّلاةِ نَظَروا فیها قالَ وَ حَدَّثَنی الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ مالِک الْکوفی عَنِ الْقاسِمِ بْنِ الرَّبیعِ الصَّحّافِ عَنْ إسْماعیلَ بْنِ مَخْلَدٍ السَّرّاجِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «خَرَجَتْ هَذِهِ الرِّسالَةُ مِنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام إلَی أصْحابِهِ: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ، … وَ اعْلَموا أنَّ اللهَ إذا أرادَ بِعَبْدٍ خَیراً، شَرَحَ صَدْرَهُ لِلْإسْلامِ، فَإذا أعْطاهُ ذَلِک، أنْطَقَ لِسانَهُ بِالْحَقِّ وَ عَقَدَ قَلْبَهُ عَلَیْهِ، فَعَمِلَ بِهِ. فَإذا جَمَعَ اللهُ لَهُ ذَلِک، تَمَّ لَهُ إسْلامُهُ وَ کانَ عِنْدَ اللهِ إنْ ماتَ عَلَی ذَلِک الْحالِ مِنَ الْمُسْلِمینَ حَقّاً وَ إذا لَمْ یرِدِ اللهُ بِعَبْدٍ خَیراً، وَکَلَهُ إلَی نَفْسِهِ وَ کانَ صَدْرُهُ ضَیقاً حَرَجاً، فَإنْ جَرَی عَلَی لِسانِهِ حَقٌّ، لَمْ یعْقَدْ قَلْبُهُ عَلَیْهِ وَ إذا لَمْ یُعْقَدْ قَلْبُهُ عَلَیْهِ، لَمْ یُعْطِهِ اللهُ الْعَمَلَ بِهِ. فَإذا اجْتَمَعَ ذَلِک عَلَیْهِ حَتَّی یَموتَ وَ هُوَ عَلَی تِلْک الْحالِ، کانَ عِنْدَ اللهِ مِنَ الْمُنافِقینَ وَ صارَ ما جَرَی عَلَی لِسانِهِ مِنَ الْحَقِّ الَّذی لَمْ یُعْطِهِ اللهُ أنْ یُعْقَدَ قَلْبُهُ عَلَیْهِ وَ لَمْ یُعْطِهِ الْعَمَلَ بِهِ، حُجَّةً عَلَیْهِ یوْمَ الْقیامَةِ. فَاتَّقوا اللهَ وَ سَلوهُ أنْ یَشْرَحَ صُدورَکمْ لِلْإسْلامِ وَ أنْ یَجْعَلَ ألْسِنَتَکمْ تَنْطِقُ بِالْحَقِّ حَتَّی یتَوَفَّیکمْ وَ أنْتُمْ عَلَی ذَلِک وَ أنْ یَجْعَلَ مُنْقَلَبَکُمْ مُنْقَلَبَ الصّالِحینَ قَبْلَکُمْ وَ لا قُوَّةَ إلّا بِاللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ مَنْ سَرَّهُ أنْ یَعْلَمَ أنَّ اللهَ یُحِبُّهُ، فَلْیَعْمَلْ بِطاعَةِ اللهِ وَ لْیَتَّبِعْنا، أ لَمْ یَسْمَعْ قَوْلَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِنَبیهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله: «قُلْ إنْ کُنْتُمْ تُحِبّونَ اللهَ فَاتَّبِعونی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنوبَکُمْ»، وَ اللهِ! لا یُطیعُ اللهَ عَبْدٌ أبَداً، إلّا أدْخَلَ اللهُ عَلَیْهِ فی طاعَتِهِ اتِّباعَنا وَ لا وَ اللهِ! لا یتَّبِعُنا عَبْدٌ أبَداً، إلّا أحَبَّهُ اللهُ وَ لا وَ اللهِ! لا یَدَعُ أحَدٌ اتِّباعَنا أبَداً، إلّا أبْغَضَنا وَ لا وَ اللهِ! لا یَبْغِضُنا أحَدٌ أبَداً، إلّا عَصَی اللهَ وَ مَنْ ماتَ عاصیاً لِلّهِ، أخْزاهُ اللهُ وَ أکَبَّهُ عَلَی وَجْهِهِ فی النّارِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
1. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از حسن بن علی بن فضال از حفص المؤذن که حفص المؤذن ثقه درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
2. از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از محمد بن اسماعیل بن بزیع از محمد بن سنان از اسماعیل بن جابر که محمد بن سنان از مشاهیر کذابون است.
3. از حسین بن محمد بن عامر که به اشتباه حسن بن محمد ثبت شده است، از جعفر بن محمد بن مالک الفزاری از قاسم بن ربیع الصحاف از اسماعیل بن مخلد السراج که جعفر بن محمد بن مالک از ضعفا است و قاسم بن ربیع و اسماعیل بن مخلد مجهول هستند.
* * *
علامه مجلسی: رواه بثلاثة أسانید. اولها مجهول و ثانیها ضعیف عند القوم بابن سنان و عندی معتبر.
اسماعیل بن مخلد السراج از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کرد: «این نامه از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام به اصحابش خارج شد: «بسم الله الرحمن الرحیم، … و بدانید که الله هنگامی که خیری را برای بنده‌ای اراده کند، سینه‌اش را برای اسلام گشاده کند، پس هنگامی که آن را به او عطا کرد، زبان او به حق سخن می‌گوید و قلب او بر آن بسته می‌شود، پس به آن عمل کند. پس هنگامی که آن را برای او جمع کند و اگر بر آن حال بمیرد، از مسلمانان حقیقی نزد الله باشد و هنگامی که الله خیری برای بنده‌ای نخواهد او را بر خودش وکیل می‌کند و سینه‌ای او تنگ و سخت می‌شود، پس اگر بر زبانش حقی جاری شود، قلبش به آن بسته نشده است و هنگامی که قلبش بر آن بسته نشده است، الله عمل به آن را به او نداده است. پس هنگامی که آن بر او جتمع شود تا بمیرد و او بر این حال باشد، نزد الله از منافقان باشد و آن‌چه بر زبانش از حق جاری شود که الله عطا کند که قلبش بر آن بسته شود و عمل به آن به او عطا نشود، دلیلی بر ضد او شود زمان قیامت. پس الله را تقوا پیشه کنید و از او بخواهید که سینه‌هایتان را برای اسلام گشاده کند و این‌که زبان‌هایتان را به حق سخن‌گو کند، تا شما را وفات دهد در حالی که شما بر آن هستید و این‌که دگرگونی شما را دگرگونی صالحان قبل شما قرار دهد، و نیست قوتی مگر به الله و ستایش برای الله که پروردگار جهان‌ها است و هر کس خوش دارد که بداند الله او را دوست دارد، پس به طاعت الله عمل کند و ما را تبعیت نماید، آیا کلام الله عز و جل را برای نبیش نشنیده‌اند: «قُلْ إنْ کُنْتُمْ تُحِبّونَ اللهَ فَاتَّبِعونی یُحْبِبْکُمُ اللهُ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنوبَکُمْ»، قسم به الله! هرگز بنده‌ای الله را اطاعت نکند، مگر آن‌که الله بر او تبعیت ما را در اطاعتش داخل کرده باشد و نه قسم به الله! هرگز بنده‌ای ما را تبعیت نکند، مگر آن‌که الله او را دوست بدارد و نه قسم به الله! هرگز احدی تبعیت ما را رها نکند، مگر ما را بغض ورزد و نه قسم به الله! هرگز احدی ما را بغض نورزد، مگر الله را عصیان کرده و هر کس عصیانگر برای الله بمیرد، الله او را رسوا کند و او را بر صورتش در آتش اندازد و ستایش برای الله پروردگار جهان‌ها.»»