حدیث 1041
1041- 22-[1] عَبْدُاللهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیری فی قُرْبِ الْإسْنادِ عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبوبٍ عَنْ أبیجَریرٍ الرَّقاشی قالَ: قُلْتُ لِأبیالْحَسَنِ موسَی ع کَیفَ أتَوَضَّأُ لِلصَّلاةِ- فَقالَ لا تَعَمَّقْ فی الْوُضوءِ وَ لا تَلْطِمْ وَجْهَکَ بِالْماءِ لَطْماً- وَ لَکِنِ اغْسِلْهُ مِنْ أعْلَی وَجْهِکَ إلَی أسْفَلِهِ بِالْماءِ مَسْحاً- وَ کَذَلِکَ فَامْسَحِ الْماءَ[2] عَلَی ذِراعَیکَ وَ رَأْسِکَ وَ قَدَمَیکَ.
أقولُ: الْمَسْحُ هُنا مَحْمولٌ أوَّلاً عَلَی الْمَجازِ بِمَعْنَی الْغَسْلِ ثُمَّ عَلَی الْحَقیقَةِ لِما مَضَی[3] وَ یأْتی[4].
—————————––
[1]– قرب الإسناد 129 و أورد صدره فی الحدیث 3 من الباب 30 من أبواب الوضوء.
[2]– فی المصدر- بالماء.
[3]– مضی فی الأحادیث السابقة من هذا الباب.
[4]– یأتی فی الأحادیث الآتیة من هذا الباب.
طریق این حدیث به معصوم علیهالسلام معتبر درجه دو است.
عبدالله بن جعفر الحمیری این حدیث را از احمد بن محمد بن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب از ابوجریر الرقاشی که همه از ثقات درجه یک هستند، مگر ابوجریر الرقاشی که از ثقات درجه دو هستند.
این حدیث به واسطه مبنای بسیاری از آقایان، به جهت مجهول بودن ابوجریر الرقاشی، معتبر نیست. بر مبنای ما هم معتبر درجه دو است، یعنی فعلا اعتبار آن را در حد کم میپذیریم، اما اگر متنش مشکلی داشت و معلوم شد که درست نیست، چارهای نداریم جز این که یا در حدیث توقف کنیم، یا ابوجریر الرقاشی را تضعیف کنیم.
ابوجریر الرقاشی ادعا میکند که از امام کاظم علیهالسلام درباره کیفیت وضو برای نماز سؤال کردم. ایشان فرمودند که در وضو، تعمق نکن و با آب به صورتت ضربه نزن، بلکه بشور آن را از بالای صورتت به سمت پایین و دست بکش و همینطور دست بکش با آب به دو ذراعت و سرت و دو قدمت.
شاید حدیث خیلی دقیق نقل نشده باشد، اما کاملا واضح است که امام علیهالسلام میخواهند بفرمایند که با متانت و زیبایی وضو بگیر و شلوغ پلوغش نکن. با وقار آب را از بالا بریز و به سمت پایین صورتت را دست بکش، دستت را هم همینطور، الی آخر. پس نَه مسح در مورد صورت و دست به معنای نشستن است و نَه لزومی در از بالا به پایین شستن است. حدیث هم قاعدتا در بیان استحباب است که خلاصه با وقار وضوبگیر و همه چیز یا اطرافیانت را خیس نکن و رفتار باوقاری داشته باش. به نظر من که همه چیز واضح است و متن حدیث هم مشکلی ندارد. حتی اگر حدیث را معتبر هم ندانیم، باز توصیه خوبی است، خصوصا قابل توجه خشکهمذهبیهایی که وقتی وضو میگیرند، خودشان و اطرافیان و آینه و در و دیوار را خیس میکنند و مایه آزار هستند.