حدیث 1012
1012- 1-[1] مُحَمَّدُ بْنُ یعْقوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یحْیی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ سَعیدٍ عَنْ حَمّادِ بْنِ عیسَی عَنِ الْحُسَینِ بْنِ الْمُخْتارِ عَنْ أبیبَصیرٍ قالَ: سَألْتُ أباعَبْدِاللهِ ع عَمَّنْ قَرَأ فی الْمُصْحَفِ وَ هُوَ عَلَی غَیرِ وُضوءٍ قالَ لا بَأْسَ وَ لا یمَسَّ الْکِتابَ.
مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإسْنادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یعْقوبَ مِثْلَهُ[2]
وَ بِإسْنادِهِ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ سَعیدٍ مِثْلَهُ[3].
——————————
[1]– الکافی 3- 50- 5.
[2]– التهذیب 1- 127- 343، و الاستبصار 1- 113- 377.
[3]– التهذیب 1- 127- 342.
طریق این حدیث به معصوم علیهالسلام معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از احمد بن محمد بن عیسی الاشعری از حسین بن سعید الاهوازی از حماد بن عیسی از حسین بن مختار از ابوبصیر الاسدی روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
شیخ الطائفه هم شبیه این حدیث را به چند طریق روایت کرده است.
1. به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به ثقةالاسلام الکلینی که معتبر درجه یک است، به باقی سند
2. به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسین بن سعید الاهوازی که معتبر درجه یک است، به باقی سند
* * *
علامه مجلسی: موثق (مر). موثق (مل).
در این حدیث آمده است که جناب ابوبصیر، از امام صادق علیهالسلام درباره کسی سؤال کردند که از روی مصحف میخواند، در حالی که وضو ندارد. امام علیهالسلام هم در جواب میفرمایند که اشکالی ندارد، اما کتاب را مس نکند.
نتیجه اول این است که خواندن قرآن، حتی از روی مصحف، بیوضو اشکالی ندارد، اما قسمت دوم، کمی تدقیق لازم دارد که در چند بند عرض میکنم.
1. باید دید منظور از «الکتاب» چیست؟ آیا کل کتاب و صفحات آن است، یا فقط سطور را شامل میشود. با توجه به اینکه ما، قرینه داخل متنی نداریم و فعلا قرینه خارجیه هم نداریم، باید معنای اصلی و کامل را بگیریم و بگوییم، منظور کل کتاب است، اعم از جلد و صفحه و خود خطوط و بین خطوط و …
2. مطلب دوم، درباره این است که آیا این امر، امر وجوبی است، یا تنزیهی. میدانید که مشهور ظهور اولیه امر را در لزوم میدانند، لذا اگر آنها بخواهند به قاعده خود، پایبند باشند، فعلا باید بپذیرند که لمس هر جای کتاب قرآن، بدون وضو ممنوع، یا به اصطلاح فقهی، حرام است، مگر بعدا معلوم شود که امر تنزیهی بوده است. اما بر مبنای ما که ظهور اولیه اوامر و نواهی شرعی را، در تنزیه و استحباب میدانیم، باید بگوییم که لمس هر جای کتاب قرآن، بدون وضو، هر چند کراهت دارد، اما حرام نیست، مگر با ادله بعدی، مواردی استثنا شود.