حدیث ۹۶۱
۹۶۱- ۲-[۱] وَ عَنْهُ عَنْ حَمّادٍ عَنْ حَریزٍ عَنْ زُرارَةَ عَنْ أبی‌جَعْفَرٍ ع فی حَدیثٍ قالَ: یا زُرارَةُ الْوُضوءُ فَریضَةٌ.
——————————
[۱]– التهذیب ۱- ۳۴۶- ۱۰۱۳. و قد تقدم تمامه فی الحدیث ۲ من الباب ۱۴ من أبواب نواقض الوضوء و یأتی عن الصدوق فی الحدیث ۱ من الباب ۶۰ من أبواب آداب الحمام.
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسین بن سعید الاهوازی که معتبر درجه یک است، از حماد بن عیسی از حریز بن عبدالله از زراره بن اعین روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: صحیح (مل).
۱. در مباحث اوامر و نواهی گفتیم که امر و نهی الله تعالی، چه در قالب جمله امر و نهی باشد و چه در هر قالب دیگری، ظهور اولیه‌اش در توصیه است که در بیان احکام خمسه معادل مستحب و مکروه است، مگر به قرینه‌ای معلوم شود که امر و نهی وجوبی است و در بیان واجب و حرام است. یکی از آن موارد، همین کلمه مفروض است که نشان از وجوب دارد. در آن‌جا بحث خوبی داشتیم و دیدیم که وقتی چیزی مفروض دانسته شده است، منظور قطعی و لازم است که ما در فقه تحت عنوان واجب و حرام می‌شناسیم.
۲. با این حساب از این روایت معلوم می‌شود که وضو از واجبات است، مثل نماز و روزه و … که از واجبات هستند، اما کی و کجا، در این روایت معلوم نیست.
۳. ریشه وضوء، «وضأ» است و در لغت‌نامه‌های اصیل معنای ریشه‌ای آن را نیافتم، اما علی التحقیق چیزی معادل نورانیت، پاکیزگی، زیبایی، بهجت و شبیه این‌ها است. وضو را بعضی مصدر دانسته‌اند و بعضی آبی که با آن وضو گرفته می‌شود و ربطش به معنای لغوی وضو قابل درک است.
۴. وضو در لسان روایت، حصر در معنای خاصی دارد و آن همان چیزی است شارع مقدس وضع کرده و ما در آینده شکل و نحوه آن را بر اساس ادله بررسی خواهیم کرد. إن شاء الله.
۵. نکته آخر این که این روایت، وضو را واجب می‌داند و در آیه وضو، می‌گوید که چون برای اقامه صلاة برخاستید، وضو بگیرید، لذا می‌توان گفت که وضو، حداقل برای اقامه صلاة واجب است. حالا منظور از صلاة چیست، باز خودش قابل بحث و بررسی است.
