حدیث ۷۷۰ و مقدمه بحث تکمیلی

۷۷۰- ۱-[۱] مُحَمَّدُ بْنُ عَلی بْنِ الْحُسَینِ بِإسْنادِهِ عَنْ حَمّادٍ عَنِ الْحَلَبی عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ ع فی الرَّجُلِ یقْتُلُ الْبَقَّةَ وَ الْبُرْغوثَ وَ الْقَمْلَةَ وَ الذُّبابَ فی الصَّلاةِ أ ینْقُضُ صَلاتَهُ وَ وُضوءَهُ قالَ لا.
وَ رَواهُ الْکُلَینی عَنْ عَلی بْنِ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ أبی‌عُمَیرٍ عَنْ حَمّادٍ مِثْلَهُ[۲]
أقولُ: أحادیثُ حَصْرِ النَّواقِضِ السّابِقَةُ دالَّةٌ عَلَی جَمیعِ مَضْمونِ الْبابِ[۳] وَ یأْتی فی کِتابِ الصَّوْمِ إنْ شاءَ اللهُ ما ظاهِرُهُ انْتِقاضُ الْوُضوءِ بِالْکَذِبِ عَلَی اللهِ وَ عَلَی رَسولِهِ ص وَ عَلَی الْأئِمَّةِ ع وَ أنَّ الشَّیخَ حَمَلَهُ عَلَی الِاسْتِحْبابِ وَ عَلَی نَقْصِ الثَّوابِ[۴].
——————————
[۱]– الفقیه ۱- ۳۶۸- ۱۰۷۰، و أورده فی الحدیث ۱ من الباب ۲۰ من قواطع الصلاة.
[۲]– الکافی ۳- ۳۶۷- ۲.
[۳]– تقدم فی الباب ۲ من هذه الأبواب.
[۴]– یأتی فی الباب ۲ من أبواب ما یمسک عنه الصائم.

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ صدوق این حدیث را به طریق خود در الفقیه به حماد بن عثمان که معتبر درجه یک است، از عبیدالله بن علی الحلبی روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از محمد بن ابی‌عمیر از حماد بن عمان به باقی سند روایت کرده است که این‌ها هم از ثقات درجه یک هستند.

در این حدیث سؤال شده است که آیا کشتن پشه، کک، شپش و مگس و به تعبیر بنده حشرات، در نماز، موجب نقض نماز یا وضو می‌شود یا خیر؟ که امام علیه‌السلام این‌ها را نَه ناقض نماز می‌دانند و نَه ناقض وضو.
تا این‌جا که معلوم است و قابل پیش‌بینی بود، اما آن‌چه می‌ماند این‌که در عنوان باب درباره کذب به الله تعالی و رسول او و ائمه هم آمده بود، اما حدیثی در این‌جا، در این باب نیست.

* بحث تکمیلی این باب:
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، مرحوم شیخ حر می‌فرمایند که احادیث حصر نواقض وضو که پیش از این آمده، دلالت بر جمیع مضمون این باب دارد که البته سخن درستی است و بعد ادامه می‌دهند که در کتاب الصوم، إن شاء الله مطالبی خواهد آمد که ظاهرش نقض وضو به واسطه کذب بر الله و رسولش و ائمه است که شیخ الطائفه آن‌ها را حمل بر استحباب و نقص ثواب کرده‌اند که اشاره‌شان به باب دوم از ابواب «ما یمسک منه الصائم و وقت الإمساک» است.
در باب مذکور، ۱۰حدیث هست که چهار موردش مربوط به این باب و بحث ما است و نمی‌دانم چرا ایشان به کل از آن گذشته‌اند و بر خلاف سبک غالبشان در تنظیم وسائل الشیعه، فقط به اشاره‌ای از آن گذشته‌اند، اما ما ناچاریم آن‌ها را بررسی کنیم. البته فقط روایات مربوط به وضو را بررسی می‌کنیم و تلاش می‌کنیم وارد بحث روزه نشویم.
احادیث مربوط به بحث ما عبارتند از احادیث ۱۲۷۵۷، ۱۲۷۵۸، ۱۲۷۶۰ و ۱۲۷۶۲ که بررسی می‌کنیم.