حدیث 696

696- 10-[1] وَ بِإسْنادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زیادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنانٍ عَنِ ابْنِ مُسْکانَ عَنْ أبی‌بَصیرٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ ع قالَ: سَألْتُهُ عَنِ الرُّعافِ وَ الْحِجامَةِ وَ کُلِّ دَمٍ سائِلٍ فَقالَ لَیسَ فی هَذا وُضوءٌ إنَّما الْوُضوءُ مِنْ طَرَفَیکَ اللَّذَینِ أنْعَمَ اللهُ بِهِما عَلَیکَ.
وَ رَواهُ الْکُلَینی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ[2]
وَ رَواهُ الشَّیخُ أیضاً بِإسْنادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یعْقوبَ مِثْلَهُ[3].
——————————
[1]– التهذیب 1- 15- 33.
[2]– الکافی 3- 37- 13.
[3]– الاستبصار 1- 84- 1.

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام غیر معتبر است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به محمد بن حسن الطائی که معلوم نیست، از سعل بن زیاد از محمد بن سنان از عبدالله بن مسکان از ابوبصیر الاسدی روایت کرده است که دو نفر آخر از ثقات درجه یک هستند، اما طریق معلوم نیست و در حکم مرسل است. سهل بن زیاد، بسیار ضعیف و محمد بن سنان از مشاهیر کذابون است.
ثقةالاسلام الکلینی هم شبیه این حدیث را از محمد بن حسن الطائی به باقی سند قبل روایت کرده است که هر چند این طریق مرسل نیست، اما هم‌چنان سهل بن زیاد و محمد بن سنان، طریق را غیر معتبر می‌کند.
شیخ الطائفه یک بار هم شبیه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به ثقةالاسلام الکلینی که معتبر درجه یک است، به باقی سند روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: ضعیف علی المشهور (مر). ضعیف (مل).

حدیث معتبر نیست، اما مطالب آن، موافق روایات معتبر ما است و از آن می‌گذریم.