جمعبندی باب دوازدهم (موقت)
اگر عدهای در قتل فردی مشارکت کردند و معلوم شد این قتل عمد است و شرایط قصاص فراهم بود، اولیای دم، در بین چند گزینه مختار هستند.
1. همه یا بعضی از قاتلان را قصاص کنند، اما در این صورت باید دیه اضافه بر یک نفر را بپردازند و این مبلغ به انضمام دیهای که از قاتلان زنده مانده دریافت میشود، بین اولیای قاتلان قصاص شده تنظیم میشود. برای محاسبه این حکم، یک معادله تشکیل میشود و سهم هر قاتل قصاص شده معلوم میشود.
2. اگر طلب دیه کردند، دیه بین قاتلان تقسیم میشود.
3. والی حکم، یعنی کسی که ولایت بر حل دعوا و صدور حکم دارد، مجاز است در صورت صلاحدید، قاتلانی را که از قصاص معاف شدهاند، تأدیب و حبس کند، به امید اینکه احتمال بازدارندگی بیشتر شود.
4. با عنایت به روایات احتیاط در دماء، قصاص بیش از یک نفر در شرایط عادی، کراهت، بلکه کراهت شدیده دارد و همه اینها در صورتی است که راهی جز قصاص نباشد.