حدیث 658

658- 8-[1] وَ عَنْهُ عَنْ فَضالَةَ عَنْ حُسَینِ بْنِ عُثْمانَ عَنْ عَبْدِالرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجّاجِ عَنْ زَیدٍ الشَّحّامِ قالَ: سَألْتُ أباعَبْدِاللهِ ع عَنِ الْخَفْقَةِ وَ الْخَفْقَتَینِ فَقالَ ما أدْری ما الْخَفْقَةِ وَ الْخَفْقَتَینِ[2]– إنَّ اللهَ تَعالَی یقولُ بَلِ الْإنْسانُ عَلی نَفْسِهِ بَصیرَةٌ[3]– إنَّ عَلیاً ع کانَ یقولُ مَنْ وَجَدَ طَعْمَ النَّوْمِ فَإنَّما أوجِبَ عَلَیهِ الْوُضوءُ.
——————————
[1]– التهذیب 1- 8- 10، و الاستبصار 1- 80- 252.
[2]– فی الاستبصار 1- 80- 252 الخفقتان.
[3]– القیامة 75- 14.

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به حسین بن سعید الاهوازی که معتبر درجه یک است، از فضاله بن ایوب از حسین بن عثمان از عبدالرحمن بن حجاج از زید الشحام روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
مجلسی اول: صحیح (رو).

راوی از یکی دو چرت سؤال می‌کند و امام علیه‌السلام می‌فرمایند که من متوجه نمی‌شوم یکی دو چرت چیست. یعنی متوجه نمی‌شوم منظور تو از یکی دو چرت چیست. بعد ادامه می‌دهند که الله تعالی می‌فرماید که این خود انسان است که بر حال خود بصیرت دارد. یعنی هر کس خودش می‌داند که در چه وضعیتی است و در پایان از قول امیر مؤمنان علیه‌السلام می‌فرمایند که هر کس طعم خواب را چشید، وضو بر او واجب است. با توجه به کلمه «أوجب علیه»، بنا بر قاعده باید این امر را امر وجوبی بدانیم و دلیلی برای استثنا کردن آن ندارم. با این توضیحات، برای جمع بین روایات، ناچاریم «طعم النوم» را همان خواب عمیق بدانیم. یعنی مزه خواب، لذت خواب که طبیعتا با کامل و عمیق بودن آن، به واقع درک می‌شود و نَه با خواب سطحی و سبکی که با شنیدن صداها، لذت واقعیش چشیده نمی‌شود.