حدیث 4807
(4807) علل الشرائع (ج 2، ح 592) و الإمامة و التبصرة (ص 89): وَ عَنْهُ عَنْ عَبْدِاللهِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِاللهِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِالْجَبّارِ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ یونُسَ بْنِ یَعْقوبَ عَنْ عَبْدِالْأعْلَی قالَ: «قُلْتُ لِأبیعَبْدِاللهِ علیهالسلام: «إنْ بَلَغَنا وَفاةُ الْإمامِ، کَیْفَ نَصْنَعُ؟» قالَ: «عَلَیْکُمُ النَّفیرُ.» قُلْتُ: «النَّفیرُ جَمیعاً؟» قالَ: «إنَّ اللهَ یَقولُ: «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهوا فی الدّینِ وَ لیُنْذِروا»، الْآیَةَ.» قُلْتُ: «نَفَرْنا، فَماتَ بَعْضُهُمْ فی الطَّریقِ؟»» قالَ: «فَقالَ: «إنَّ اللهَ تَعالَی یَقولُ: «وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إلَی اللهِ وَ رَسولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أجْرُهُ عَلَی اللهِ».»»
طریق این حدیث به معصوم علیهالسلام معتبر درجه دو است.
ظاهراً در همه نسخ موجود، سند این روایت به همینگونه ثبت شده است و با توجه به احادیث قبلش که معلوم میشود ضمیر «ه» در «عنه»، به پدر شیخ صدوق بر میگردد، لذا باید گفت که شیخ صدوق این حدیث را از پدرش از عبدالله بن جعفر الحمیری از محمد بن عبدالله بن جعفر از محمد بن عبدالجباراز من ذکره از یونس بن یعقوب از عبدالاعلی بن اعین روایت کرده است و این در حالی است که پدر شیخ در الإمامة و التبصرة، شبیه همین حدیث را از عبدالله بن جعفر الحمیری از محمد بن عبدالجبار روایت کرده است، لذا با توجه به این تطبیق و نیز اینکه روایت پدر از پسر، در اینجا نامتعارف است، قاعدتاً محمد بن عبدالله بن جعفر اضافه است. چه با این حساب و چه با حساب وجود محمد بن عبدالله بن جعفر، من ذکره، ابتداء مجهول است، اما به واسطه محمد بنعبدالجبار، توثیق درجه دو میشود و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
عبدالاعلی (بن اعین) روایت کرد: «به ابوعبدالله (امام صادق) علیهالسلام عرض کردم: «اگر وفات امام به ما رسید، چه کنیم؟» فرمودند: «بر شما باد حرکت کردن.» عرض کردم: «حرکت کردن همگی؟» فرمودند: «به یقین الله میفرماید: «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهوا فی الدّینِ وَ لیُنْذِروا»، الآیه.» عرض کردم: «حرکت کردیم، پس بعض آنها در راه مردند.»» (راوی) گفت: «پس فرمودند: «همانا الله تعالی میفرماید: «وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إلَی اللهِ وَ رَسولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أجْرُهُ عَلَی اللهِ».»»