حدیث 4500
(4500) التهذیب (ج 4، ح 340) و الفقیه (ح 1677): مُحَمَّدُ بْنُ عَلیِّ بْنِ مَحْبوبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ صَفْوانَ عَنِ الْعَلاءِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أبی‌جَعْفَرٍ علیه‌السلام قالَ: «سَألْتُهُ عَنْ سیرَةِ الْإمامِ فی الْأرْضِ الَّتی فُتِحَتْ بَعْدَ رَسولِ اللهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله.» فَقالَ: «إنَّ أمیرَالْمُؤْمِنینَ علیه‌السلام قَدْ سارَ فی أهْلِ الْعِراقِ بِسیرَةٍ، فَهیَ إمامٌ لِسائِرِ الْأرَضینَ.» وَ قالَ: «إنَّ أرْضَ الْجِزْیَةِ، لا تُرْفَعُ عَنْهُمُ الْجِزْیَةُ وَ إنَّما الْجِزْیَةُ عَطاءُ الْمُهاجِرینَ وَ الصَّدَقاتُ لِأهْلِها الَّذینَ سَمَّی اللهُ فی کِتابِهِ، لَیْسَ لَهُمْ فی الْجِزْیَةِ شَیْءٌ.» ثُمَّ قالَ: «ما أوْسَعَ الْعَدْلَ. إنَّ النّاسَ یَتَّسِعونَ إذا عُدِلَ فیهِمْ وَ تُنْزِلُ السَّماءُ رِزْقَها وَ تُخْرِجُ الْأرْضُ بَرَکَتَها بِإذْنِ اللهِ تَعالَی.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
شیخ‌الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به محمد بن علی بن محبوب که معتبر درجه یک است، از محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب ازصفوان بن یحیی از علاء بن رزین از محمد بن مسلم روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
شیخ صدوق نیز شبیه این حدیث را به طریق خود در الفقیه به محمد بن مسلم که معتبر مشروط است، روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.
* * *
مجلسی اول: مجلسی اول: فی القوی و رواه الشیخ فی الصحیح.
محمد بن مسلم از ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام روایت کرد: «از ایشام درباره سیره امام در زمینی که بعد رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله فتج شده است، سؤال کردم. پس فرمودند:«همانا امیر مؤمنان علیه‌السلام در اهل عراق به سیره‌ای عمل کرد، پس آن الگویی برای سایر زمین‌ها است.» و فرمودند: «همانا زمین جزیه، جطیه از آ برداشته نمی‌شود و این است و جز این نیست که جزیه، عطایی برای هجرت‌کنندگان است و صدقات برای اهل آن است که الله در کتابش نام برده است، برای آن‌ها در جزیه سهمی نیست.» سپس فرمودند: «عدل چه وسعتی دارد. همانا مردم در وسعت قرار می‌گیرند، چنان‌چه بین آن‌ها عدالت بر قرار شود و آسمان رزقش را نازل می‌کند زمین برکتش را خارج می‌کند به اذن الله تعالی.»»