حدیث 4306
(4306) التهذیب (ج 4، ح 360) و الفقیه (ح 1651): سَعْدُ بْنُ عَبْدِاللهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِالْجَبّارِ عَنْ صَفْوانَ بْنِ یَحْیَی عَنْ عَبْدِاللهِ بْنِ مُسْکانَ قالَ حَدَّثَنا زَکَریّا بْنُ مالِکٍ الْجُعْفیُّ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام أنَّهُ سَألَهُ عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَ: «وَ اعْلَموا أنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْءٍ فَأنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسولِ وَ لِذی الْقُرْبی وَ الْیَتامی وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ». فَقالَ: «أمّا خُمُسُ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَلِلرَّسولِ یَضَعُهُ فی سَبیلِ اللهِ وَ أمّا خُمُسُ الرَّسولِ، فَلِأقارِبِهِ وَ خُمُسُ ذَوی الْقُرْبَی، فَهُمْ أقْرِباؤُهُ وَ الْیَتامَی، یَتامَی أهْلِ بَیْتِهِ. فَجَعَلَ هَذِهِ الْأرْبَعَةَ، أرْبَعَةَ أسْهُمٍ فیهِمْ وَ أمّا الْمَساکینُ وَ ابْنُ السَّبیلِ، فَقَدْ عَرَفْتَ أنّا لا نَأْکُلُ الصَّدَقَةَ وَ لا تَحِلُّ لَنا، فَهیَ لِلْمَساکینِ وَ أبْناءِ السَّبیلِ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه دو است.
شیخ‌الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به سعد بن عبدالله القمی که معتبر درجه یک است، از محمد بن عبدالجبار از صفوان بن یحیی از عبدالله بن مسکان از زکریا بن مالک الجعفی که این فرد اخیر از ثقات درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
اشیخ صدوق نیز شبیه این حدیث را به طریق خود در الفقیه به زکریا بن مالک الجعفی که معتبر مشروط است، روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: مجهول.
* * *
مجلسی اول: فی الحسن عنه و رواه الشیخ فی الصحیح.
زکریا بن مالک الجعفی از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام (روایت کرد) که از او سؤال کرد درباره کلام الله عز و جل: «وَ اعْلَموا أنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْءٍ فَأنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسولِ وَ لِذی الْقُرْبی وَ الْیَتامی وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ». پس فرمودند: «اما خمس الله عز و جل، پس برای رسول است که آن را در راه الله قرار می‌دهد و اما خمس رسول، پس برای نزدیکانش است و خمس ذوی‌القربی، پس آن‌ها، پس آن نزدیکان او هستند و الیتامی، یتیمان اهل بیت او می‌باشند. پس قرار داد این چهارتا را، چهار سهم در آن‌ها و اما مسکین‌ها و در راه ماندگان، شناخته‌ای که ما صدقه نمی‌خوریم و برای ما حلال نیست، پس آن برای مسکین‌ها و در راه ماندگان است.»