حدیث 3604

(3604) الکافی (ح 269) و التوحید (ص 112): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عیسَی عَنِ ابْنِ أبی‌نَجْرانَ عَنْ عَبْدِاللهِ بْنِ سِنانٍ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام فی قَوْلِهِ: «لا تُدْرِکُهُ الْأبْصارُ»، قالَ: «إحاطَةُ الْوَهْمِ. أ لا تَرَی إلَی قَوْلِهِ: «قَدْ جاءَکُمْ بَصائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ»، لَیْسَ یَعْنی بَصَرَ الْعُیونِ، «فَمَنْ أبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ»، لَیْسَ یَعْنی مِنَ الْبَصَرِ بِعَیْنِهِ، «وَ مَنْ عَمیَ فَعَلَیْها»، لَیْسَ یَعْنی عَمَی الْعُیونِ. إنَّما عَنَی إحاطَةَ الْوَهْمِ. کَما یُقالُ: «فُلانٌ بَصیرٌ بِالشِّعْرِ وَ فُلانٌ بَصیرٌ بِالْفِقْهِ وَ فُلانٌ بَصیرٌ بِالدَّراهِمِ وَ فُلانٌ بَصیرٌ بِالثّیابِ. اللهُ أعْظَمُ مِنْ أنْ یُرَی بِالْعَیْنِ.»»

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری از عبدالرحمن بن ابی‌نجران از عبداله بن سنان روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
شیخ صدوق نیز شبیه این حدیث را از پدرش از محمد بن یحیی العطار به باقی سند روایت کرد.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.

ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام درباره کلام او: «لا تُدْرِکُهُ الْأبْصارُ» فرمودند: «(منظور) احاطه وهم است. آیا نمی‌بینی سخن او را: «قَدْ جاءَکُمْ بَصائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ»، منظور دیده چشم‌ها نیست، «فَمَنْ أبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ»، منظور او دیدن به چشم نیست، «وَ مَنْ عَمیَ فَعَلَیْها»، منظور نابینایی چشم‌ها نیست. این است و جز این نیست که منظور احاطه وهم است. همان‌گونه که گفته شود: «فلانی بصیر به شعر است و فلانی بصیر به فقه و فلانی بصیر به پول‌ها و فلانی بصیر در لباس‌ها. الله بزرگ‌تر از آن است که به چشم دیده شود.»»