حدیث 9216

(9216) الکافی (ح 4776) و الزهد (ص 80): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عیسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعیدٍ عَنْ فَضالَةَ بْنِ أیّوبَ عَنْ أبی‌الْمَغْراءِ قالَ حَدَّثَنی یَعْقوبُ الْأحْمَرُ قالَ: «دَخَلْنا عَلَی أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام نُعَزّیهِ بِإسْماعیلَ. فَتَرَحَّمَ عَلَیْهِ، ثُمَّ قالَ: «إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ نَعَی إلَی نَبیِّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله نَفْسَهُ. فَقالَ: «إنَّکَ مَیِّتٌ وَ إنَّهُمْ مَیِّتونَ» وَ قالَ: «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ».» ثُمَّ أنْشَأ یُحَدِّثُ، فَقالَ: «إنَّهُ یَموتُ أهْلُ الْأرْضِ حَتَّی لا یَبْقَی أحَدٌ. ثُمَّ یَموتُ أهْلُ السَّماءِ حَتَّی لا یَبْقَی أحَدٌ إلّا مَلَکُ الْمَوْتِ وَ حَمَلَةُ الْعَرْشِ وَ جَبْرَئیلُ وَ میکائیلُ علیهم‌السلام.» قالَ: «فَیَجیءُ مَلَکُ الْمَوْتِ علیه‌السلام حَتَّی یَقومَ بَیْنَ یَدَیِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ. فَیُقالُ لَهُ: «مَنْ بَقیَ؟» وَ هُوَ أعْلَمُ. فَیَقولُ: «یا رَبِّ! لَمْ یَبْقَ إلّا مَلَکُ الْمَوْتِ وَ حَمَلَةُ الْعَرْشِ وَ جَبْرَئیلُ وَ میکائیلُ علیهم‌السلام.» فَیُقالُ لَهُ: «قُلْ لِجَبْرَئیلَ وَ میکائیلَ، فَلْیَموتا.» فَتَقولُ الْمَلائِکَةُ عِنْدَ ذَلِکَ: «یا رَبِّ! رَسولَیْکَ وَ أمینَیْکَ؟!» فَیَقولُ: «إنّی قَدْ قَضَیْتُ عَلَی کُلِّ نَفْسٍ فیها الرّوحُ الْمَوْتَ.» ثُمَّ یَجیءُ مَلَکُ الْمَوْتِ حَتَّی یَقِفَ بَیْنَ یَدَیِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ. فَیُقالُ لَهُ: «مَنْ بَقیَ؟» وَ هُوَ أعْلَمُ. فَیَقولُ: «یا رَبِّ! لَمْ یَبْقَ إلّا مَلَکُ الْمَوْتِ وَ حَمَلَةُ الْعَرْشِ.» فَیَقولُ: «قُلْ لِحَمَلَةِ الْعَرْشِ، فَلْیَموتوا.»» قالَ: «ثُمَّ یَجیءُ کَئیباً حَزیناً لا یَرْفَعُ طَرْفَهُ. فَیُقالُ: «مَنْ بَقیَ؟» فَیَقولُ: «یا رَبِّ! لَمْ یَبْقَ إلّا مَلَکُ الْمَوْتِ.» فَیُقالُ لَهُ: «مُتْ یا مَلَکَ الْمَوْتِ!» فَیَموتُ. ثُمَّ یَأْخُذُ الْأرْضَ بِیَمینِهِ وَ السَّماواتِ بِیَمینِهِ وَ یَقولُ: «أیْنَ الَّذینَ کانوا یَدْعونَ مَعی شَریکاً؟! أیْنَ الَّذینَ کانوا یَجْعَلونَ مَعی إلَهاً آخَرَ؟!»»»

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری از حسین بن سعید الاهوازی از فضاله بن ایوب از ابوالمغراء، حمید بن مثنی از یعقوب بن سالم الاحمر روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
حسین بن سعید الاهوازی نیز شبیه این حدیث را از فضاله بن ایوب به باقی سند روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.

یعقوب الاحمر روایت کرد: «داخل شدیم بر ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام تا تعزیت گوییم به اسماعیل. پس طلب رحمت کرد بر او، سپس فرمودند: «همان الله عز و جل خودش به نبی‌اش صلی‌الله‌علیه‌وآله خبر مرگ داده. پس فرمود: «إنَّکَ مَیِّتٌ وَ إنَّهُمْ مَیِّتونَ» و فرمود: «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ».» پس سپس آغاز حدیث کرده، پس فرمودند: «همانا آن است که اهل زمین می‌میرند تا باقی نمی‌ماند احدی. سپس می‌میرند اهل آسمان تا باقی نمی‌ماند مگر ملک الموت و حاملان عرش و جبرئیل و میکائیل علیهم‌السلام.» (سپس) فرمودند: «پس می‌آیدملک الموت علیه‌السلام تا می‌ایستد در مقابل الله عز و جل. پس به او گفته می‌شود: «چه کسی باقی مانده است؟» در حالی که او عالم‌ترین است. پس می‌گوید: «ای پروردگار من! باقی نماند است مگر ملک الموت و حاملان عرش و جبرئیل و میکائیل علیهم‌السلام.» پس به او گفته می‌شود: «بگو به جبرئیل و میکائل، پس بمیرند.» پس ملائکه در آن زمان می‌گویند: «ای پروردگار! دو رسولت و دو امینت؟!» پس می‌فرماید: «همانا من مقرر کرده‌ام بر هر نفسی که در آن روح است، مرگ را.» سپس می‌آید ملک الوت تا می‌ایستد در مقابل الله عز و جل. پس به او گفته می‌شود: «چه کسی باقی مانده است؟»در حالی که عالم‌ترین است. پس می‌گوید: «ای پروردگار! باقی نمانده است مگر ملک الموت و حاملان عرش.» پس می‌فرماید: «بگو به حاملان عرش، پس بمیرند.»» (امام علیه‌السلام) فرمودند: «سپس می‌آید اندوهگین محزون که سرش را بالا نمی‌برد. پس (الله تعالی) می‌فرماید: «چه کسی باقی مانده است؟» پس می‌گوید: «ای پروردگار من! باقی نمانده است مگر ملک الموت.» پس به او گفته می‌شود: «بمیر ای ملک الموت!» پس می‌میرد. سپس زمین را به دست راستش و آسمان‌ها را (نیز) به دست راستش و می‌گوید: «کجا هستند کسانی که می‌خواندند همراه من شریکی؟! کجا هستند کسانی که قرار می‌دادند همراه من خدایی دیگر؟!»»»