حدیث 5835
(5835 و 8963) الکافی (ح 1450) و البصائر (ص 16): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنِ النَّضْرِ بْنِ شُعَیْبٍ عَنْ عَبْدِالْغَفّارِ الْجازیِ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام قالَ: «إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْمُؤْمِنَ مِنْ طینَةِ الْجَنَّةِ وَ خَلَقَ الْکافِرَ مِنْ طینَةِ النّارِ» وَ قالَ: «إذا أرادَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِعَبْدٍ خَیْراً، طَیَّبَ روحَهُ وَ جَسَدَهُ. فَلا یَسْمَعُ شَیْئاً مِنَ الْخَیْرِ إلّا عَرَفَهُ وَ لا یَسْمَعُ شَیْئاً مِنَ الْمُنْکَرِ إلّا أنْکَرَهُ.»» قالَ: «وَ سَمِعْتُهُ یَقولُ: «الطّیناتُ ثَلاثٌ. طینَةُ الْأنْبیاءِ وَ الْمُؤْمِنُ مِنْ تِلْکَ الطّینَةِ إلّا أنَّ الْأنْبیاءَ هُمْ مِنْ صَفْوَتِها. هُمُ الْأصْلُ وَ لَهُمْ فَضْلُهُمْ وَ الْمُؤْمِنونَ الْفَرْعُ «مِنْ طینٍ لازِبٍ»، کَذَلِکَ لا یُفَرِّقُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ شیعَتِهِمْ» وَ قالَ: «طینَةُ النّاصِبِ «مِنْ حَمَإٍ مَسْنونٍ» وَ أمّا الْمُسْتَضْعَفونَ، فَمِنْ تُرابٍ. لا یَتَحَوَّلُ مُؤْمِنٌ عَنْ إیمانِهِ وَ لا ناصِبٌ عَنْ نَصْبِهِ وَ لِلّهِ الْمَشیئَةُ فیهِمْ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب که به اشتباه محمد بن حسن نوشته شده است، از نضر بن شعیب از عبدالغفار بن حبیب الجازی که نضر بن شعیب از ثقات درجه دو است و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
محمد بن حسن الصفار شبیه این حدیث را از محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب به باقی سند روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: مجهول.
عبدالغفار الحجازی (روایت کرد) از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام که فرمودند: «همانا الله عز و جل خلق کرد مؤمن را از طینت بهشت و خلق کرد کافر را از طینت آتش.» و فرمودند: «هنگامی که اراد کند الله عز و جل برای بنده خیری را، پاک گرداند روحش را و جسدش را. پس نمی‌شنود چیزی از خیر مگر آن را بشناسد و نمی‌شنود چیزی از ناپسند، مگر آن را ناپسند شمارد.» (راوی) گفت: «و شنیدم می‌فرمودند: «طینت‌ها سه تا است. طینت انبیاء و مؤمن از آن طینت است مگر آن‌که انبیاء، آن‌ها از خالص آن هستند. آن‌ها اصل هستند و برای آن‌ها است فضلشان و مؤمنان فرع هستند «مِنْ طینٍ لازِبٍ»، این‌گونه فاصله نمی‌اندازد الله عز و جل بین آن‌ها و بین شیعیانشان» و فرمودند: «طینت ناصبی «مِنْ حَمَإٍ مَسْنونٍ» است و اما مستضعفان، پس از خاک هستند. دگرگون نمی‌شود مؤمن از ایمانش و نه ناصبی از نصبش و برای الله مشیتی در آن‌ها است. »»