الحدیث ۶۰ / ۶

۶۰/۶- محمد بن یعقوب، عن علی بن محمد: عن بعض أصحابنا، عن ابن محبوب، عن محمد بن الفضیل، عن أبی‌الحسن الماضی علیه‌السلام … قلت: هُوَ الَّذی أرْسَلَ رَسولَهُ بِالْهُدی وَ دینِ الْحَقِ. قال: «هو أمر الله و رسوله^[۱] بالولایة لوصیة، و الولایة هی دین الحق.» قلت: لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدّینِ کُلِّهِ؟ قال: «یظهره علی جمیع الأدیان عند قیام القائم علیه‌السلام.»^[۲]
——————————
[۱]. در مأخذ: هو الذی أمر رسوله.
[۲]. کافی ۱: ۴۳۲ [کتاب الحجة، باب فیه نکت و نتف … ۱۰۸، ح ۹۱].

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام غیر معتبر است.
این حدیث را ثقةالاسلام الکلینی در الکافی (ح ۱۱۷۸) از علی بن محمد علان از بعض اصحابنا از حسن بن محبوب از محمد بن فضیل الصیرفی روایت کرده است که علی بن محمد علان و حسن بن محبوب از ثقات درجه یک هستند. بعض اصحابنا، ابتداء مجهول است، اما به واسطه علی بن محمد علان، توثیق درجه دو می‌شود، اما محمد بن فضیل الصیرفی ضعیف است و در نتیجه انتساب این مطالب به امام کاظم علیه‌السلام معتبر نیست.
علامه مجلسی طریق این حدیث را در کتاب مرآة العقول (ج ۵، ص ۱۳۴)، مجهول می‌داند.

این عبارات که بخشی از حدیث مفصلی است، به قرائنی از آیات و روایات تأیید می‌شود، مثلاً این که دین حق، همان ولایت ائمه علیهم‌السلام است که در ادامه شریعت و دین حضرت رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله قرار دارد. یا این‌که این دین حق به واسطه ظهور و قیام امام عصر ما عجل‌الله‌تعالی‌فرجه، بر همه ادیان و فرقه‌ها غلبه خواهد کرد، اما باز هم تأکید می‌کنم که وقتی مؤیداتی از آیات قرآن و روایات معتبر وجود دارد، عملاً نیازی به روایت ضعیف نیست. البته تأکید کنم که عرض حقیر در مورد وجود مؤیدات، صرفاً درباره این چند عبارتی است که مرحوم علامه بحرانی از این حدیث مفصل در این‌جا آورده‌اند و سایر عبارات که در این‌جا روایت نشده‌اند، باید جداگانه بررسی شوند.