حدیث 999
(999) الکافی (ح 7200): عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ أبیهِ عَنِ ابْنِ أبی‌عُمَیْرٍ عَنْ حَمّادِ بْنِ عُثْمانَ عَنِ الْحَلَبیِّ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام فی قَوْلِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ: «الْحَجُّ أشْهُرٌ مَعْلوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فیهِنَّ الْحَجَ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسوقَ وَ لا جِدالَ فی الْحَجِ»، فَقالَ: «إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ اشْتَرَطَ عَلَی النّاسِ شَرْطاً وَ شَرَطَ لَهُمْ شَرْطاً». قُلْتُ: «فَما الَّذی اشْتَرَطَ عَلَیْهِمْ وَ ما الَّذی اشْتَرَطَ لَهُمْ؟» فَقالَ: «أمّا الَّذی اشْتَرَطَ عَلَیْهِمْ، فَإنَّهُ قالَ: «الْحَجُّ أشْهُرٌ مَعْلوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فیهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسوقَ وَ لا جِدالَ فی الْحَجِ» وَ أمّا ما شَرَطَ لَهُمْ، فَإنَّهُ قالَ: «فَمَنْ تَعَجَّلَ فی یَوْمَیْنِ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ وَ مَنْ تَأخَّرَ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ لِمَنِ اتَّقی»». قالَ: «یَرْجِعُ لا ذَنْبَ لَهُ». قالَ: «قُلْتُ: «أ رَأیْتَ مَنِ ابْتُلیَ بِالْفُسوقِ ما عَلَیْهِ؟» قالَ: «لَمْ یَجْعَلِ اللهُ لَهُ حَدّاً، یَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ یُلَبّی.» قُلْتُ: «فَمَنِ ابْتُلیَ بِالْجِدالِ ما عَلَیْهِ؟» قالَ: «إذا جادَلَ فَوْقَ مَرَّتَیْنِ، فَعَلَی الْمُصیبِ دَمٌ یُهَریقُهُ وَ عَلَی الْمُخْطِئِ بَقَرَةٌ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از علی بن ابراهیم القمی از پدرش از ابن ابی‌عمیر از حماد بن عثمان از عبیدالله الحلبی روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: حسن.
(عبیدالله بن علی) الحلبی درباره کلام الله عز و جل: «الْحَجُّ أشْهُرٌ مَعْلوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فیهِنَّ الْحَجَ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسوقَ وَ لا جِدالَ فی الْحَجِ» از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام روایت کرد که فرمودند: «به یقین الله عز و جل، شرطی بر مردم شرط کرد و شرطی برای آن‌ها شرط نمود». عرض کردم: «پس آن‌چه بر آن‌ها شرط کرد چیست و آن چه برایشان شرط نمود چیست؟» پس فرمودند: «اما آن‌چه بر آن ها شرط کرد، پس به یقین او فرمود: «الْحَجُّ أشْهُرٌ مَعْلوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فیهِنَّ الْحَجَ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسوقَ وَ لا جِدالَ فی الْحَجِ» و اما آن‌چه برایشان شرط نمود، پس به یقین او فرمود: «فَمَنْ تَعَجَّلَ فی یَوْمَیْنِ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ وَ مَنْ تَأخَّرَ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ لِمَنِ اتَّقی»». (سپس) فرمودند: «باز می‌گردد (در حالی که) گناهی بر او نیست.» (راوی) گوید: «عرض کردم: «به نظرتان بر کسی که به فسوق مبتدا شود، چه چیزی بر او است؟» فرمودند: «الله برای او حدی قرار نداده است، الله را طلب آمرزش کند و تلبیه گوید.» عرض کردم: «پس کسی به جدال مبتلا گردد، چه چیزی بر او است؟» فرمودند: «چنان‌چه بیش از دو بار جدال کرد، بر کسی که حق با اوست، خونی است که بریزد و بر خطاکار گاوی است.»»