حدیث 887
(887) التهذیب (ج 2، ح 115) و الإستبصار (ج 1، ح 994): وَ رَوَی أحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عیسَی عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعیدٍ عَنِ الْحُصَیْنِ بْنِ أبی‌الْحُصَیْنِ قالَ: «کَتَبْتُ إلَی أبی‌جَعْفَرٍ علیه‌السلام: «جُعِلْتُ فِداکَ! اخْتَلَفَ مَوالیکَ فی صَلاةِ الْفَجْرِ. فَمِنْهُمْ مَنْ یُصَلّی إذا طَلَعَ الْفَجْرُ الْأوَّلُ الْمُسْتَطیلُ فی السَّماءِ وَ مِنْهُمْ مَنْ یُصَلّی إذا اعْتَرَضَ فی أسْفَلِ الْأرْضِ وَ اسْتَبانَ وَ لَسْتُ أعْرِفُ أفْضَلَ الْوَقْتَیْنِ فَأُصَلّیَ فیهِ …» فَکَتَبَ بِخَطِّهِ علیه‌السلام: «الْفَجْرُ یَرْحَمُکَ اللهُ! الْخَیْطُ الْأبْیَضُ وَ لَیْسَ هُوَ الْأبْیَضَ صُعُداً وَ لا تُصَلِّ فی سَفَرٍ وَ لا فی حَضَرٍ حَتَّی تَتَبَیَّنَهُ. رَحِمَکَ اللهُ! فَإنَّ اللهَ لَمْ یَجْعَلْ خَلْقَهُ فی شُبْهَةٍ مِنْ هَذا، فَقالَ تَعالَی: «کُلوا وَ اشْرَبوا حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ». فَالْخَیْطُ الْأبْیَضُ هُوَ الْفَجْرُ الَّذی یَحْرُمُ بِهِ الْأکْلُ وَ الشُّرْبُ فی الصّیامِ وَ کَذَلِکَ هُوَ الَّذی یوجِبُ الصَّلاةَ.»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه دو است.
شیخ‌الطائفه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به احمد بن محمد بن عیسی الاشعری که معتبر درجه یک است، از حسین بن سعید الاهوازی از حصین بن ابی‌الحصین روایت کرده است که حصین بن ابی‌الحصین از ثقات درجه دو است.
* * *
علامه مجلسی: مجهول.
حصین بن ابی‌الحصین روایت کرد: «به ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام نوشتم: «فدایتان شوم! موالی شما در نماز صبح اختلاف کرده‌اند. پس از آن ها کسانی هنگامی که فجر اول کشیده شده در آسمان نماز می‌خوانند و (عده‌ای) از ایشان هنگامی در پستی زمین پهن می‌شود و آشکار می‌شود و من نمی‌دانم کدام یک از دو وقت افضل است تا در آن نماز بخوانم …» پس (امام) علیه‌السلام به خط خویش نوشتند: «الله تو را رحمت کند! فجر خط سفید است در حالی که (خط) سعودی سفید نیست و چه در سفر و چه در حضر نماز نگزار تا آن را آشکار کنی. الله تو را رحمت کند، پس به یقین الله خلقش را از این در شبهه قرار نداده است، پس الله تعالی فرموده است: «کُلوا وَ اشْرَبوا حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ». پس خط سفید همان فجر است که خوردن و آشامیدن به آن در روزه حرام شده است و همان گونه است که نماز واجب شده است.»»