حدیث 886
(886 و 885) الکافی (ح 6374 و 6373) و التهذیب (ج 4، ح 815) و الإستبصار (ج 2، ص 377): عَلیُّ بْنُ إبْراهیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عیسَی بْنِ عُبَیْدٍ عَنْ یونُسَ عَنْ أبی‌بَصیرٍ وَ سَماعَةَ عَنْ أبی‌عَبْدِاللهِ علیه‌السلام فی قَوْمٍ صاموا شَهْرَ رَمَضانَ، فَغَشیَهُمْ سَحابٌ أسْوَدُ عِنْدَ غُروبِ الشَّمْسِ. فَرَأوْا أنَّهُ اللَّیْلُ، فَأفْطَرَ بَعْضُهُمْ. ثُمَّ إنَّ السَّحابَ انْجَلَی، فَإذا الشَّمْسُ. قالَ: «عَلَی الَّذی أفْطَرَ، صیامُ ذَلِکَ الْیَوْمِ. إنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقولُ: «أتِمّوا الصّیامَ إلَی اللَّیْلِ». فَمَنْ أکَلَ قَبْلَ أنْ یَدْخُلَ اللَّیْلُ، فَعَلَیْهِ قَضاؤُهُ، لِأنَّهُ أکَلَ مُتَعَمِّداً.»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از علی بن ابراهیم القمی از محمد بن عیسی بن عبید از یونس بن عبدالرحمن از ابوبصیر الاسدی و سماعه بن مهران روایت کرده است که ابن عبید از ثقات مشروطی است که البته مشکلی در این‌جا ایجاد نمی‌کند و سایرین، از ثقات درجه یک هستند.
ایشان شبیه این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری از عثمان بن عیسی از سماعة بن مهران نیز روایت کرده است که این‌ها نیز از ثقات درجه یک هستند.
شیخ‌الطائفه شبیه هم این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به ثقةالاسلام الکلینی که معتبر درجه یک است، به باقی سند روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: صحیح (طریق اول الکافی). موثق (طریق دوم الکافی). صحیح (التهذیب)
ابوبصیر و سماعه (بن مهران) از ابوعبدالله (امام صادق) علیه‌السلام درباره قومی (سؤال کردند) که ماه رمضان روزه دارند، پس ابری سیاه هنگام غروب خورشید آن‌ها را بپوشاند. پس تصور کنند که آن شب است و بعض‌شان افطار کنند. سپس ابر روشن شود و خورشید دیده شود. فرمودند: «بر کسی که افطار کرده است، روزه آن روز است. به یقین الله عز و جل می‌فرماید: «أتِمّوا الصّیامَ إلَی اللَّیْلِ». پس هر که قبل آن‌که داخل شب شود، بخورد، پس قضای آن بر او است چرا که از روی عمد خورده است.»