حدیث 877
(877) الکافی (ح 3155) و قرب الإسناد (ص 379): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عیسَی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أبی‌نَصْرٍ قالَ: «قُلْتُ لِأبی‌الْحَسَنِ علیه‌السلام: «جُعِلْتُ فِداکَ! إنّی قَدْ سَألْتُ اللهَ حاجَةً مُنْذُ کَذا وَ کَذا سَنَةً وَ قَدْ دَخَلَ قَلْبی مِنْ إبْطائِها شَیْءٌ». فَقالَ: «یا أحْمَدُ! إیّاکَ وَ الشَّیْطانَ أنْ یَکونَ لَهُ عَلَیْکَ سَبیلٌ حَتَّی یُقَنِّطَکَ. إنَّ أباجَعْفَرٍ علیه‌السلام کانَ یَقولُ: «إنَّ الْمُؤْمِنَ یَسْألُ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ حاجَةً، فَیُؤَخِّرُ عَنْهُ تَعْجیلَ إجابَتِهِ حُبّاً لِصَوْتِهِ وَ اسْتِماعِ نَحیبِهِ»» ثُمَّ قالَ: «وَ اللهِ! ما أخَّرَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الْمُؤْمِنینَ ما یَطْلُبونَ مِنْ هَذِهِ الدُّنْیا، خَیْرٌ لَهُمْ مِمّا عَجَّلَ لَهُمْ فیها وَ أیُّ شَیْءٍ الدُّنْیا؟! إنَّ أباجَعْفَرٍ علیه‌السلام کانَ یَقولُ: «یَنْبَغی لِلْمُؤْمِنِ أنْ یَکونَ دُعاؤُهُ فی الرَّخاءِ نَحْواً مِنْ دُعائِهِ فی الشِّدَّةِ. لَیْسَ إذا أُعْطیَ فَتَرَ». فَلا تَمَلَّ الدُّعاءَ فَإنَّهُ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِمَکانٍ وَ عَلَیْکَ بِالصَّبْرِ وَ طَلَبِ الْحَلالِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ إیّاکَ وَ مُکاشَفَةَ النّاسِ، فَإنّا أهْلَ الْبَیْتِ نَصِلُ مَنْ قَطَعَنا وَ نُحْسِنُ إلَی مَنْ أساءَ إلَیْنا، فَنَرَی وَ اللهِ فی ذَلِکَ الْعاقِبَةَ الْحَسَنَةَ. أخْبِرْنی عَنْکَ! إنَّ صاحِبَ النِّعْمَةِ فی الدُّنْیا، إذا سَألَ، فَأُعْطیَ، طَلَبَ غَیْرَ الَّذی سَألَ وَ صَغُرَتِ النِّعْمَةُ فی عَیْنِهِ، فَلا یَشْبَعُ مِنْ شَیْءٍ وَ إذا کَثُرَتِ النِّعَمُ، کانَ الْمُسْلِمُ مِنْ ذَلِکَ عَلَی خَطَرٍ لِلْحُقوقِ الَّتی تَجِبُ عَلَیْهِ وَ ما یُخافُ مِنَ الْفِتْنَةِ فیها. لَوْ أنّی قُلْتُ لَکَ قَوْلاً، أ کُنْتَ تَثِقُ بِهِ مِنّی؟» فَقُلْتُ لَهُ: «جُعِلْتُ فِداکَ! إذا لَمْ أثِقْ بِقَوْلِکَ، فَبِمَنْ أثِقُ وَ أنْتَ حُجَّةُ اللهِ عَلَی خَلْقِهِ؟!» قالَ: «فَکُنْ بِاللهِ أوْثَقَ، فَإنَّکَ عَلَی مَوْعِدٍ مِنَ اللهِ. أ لَیْسَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَقولُ: «وَ إذا سَألَکَ عِبادی عَنّی فَإنّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إذا دَعانِ» وَ قالَ: «لا تَقْنَطوا مِنْ رَحْمَةِ اللهِ» وَ قالَ: «وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً»؟ فَکُنْ بِاللهِ عَزَّ وَ جَلَّ أوْثَقَ مِنْکَ بِغَیْرِهِ وَ لا تَجْعَلوا فی أنْفُسِکُمْ إلّا خَیْراً فَإنَّهُ مَغْفورٌ لَکُمْ.»»
طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری از احمد بن محمد بن ابی‌نصر روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
عبدالله بن جعفر الحمیری نیز شبیه این حدیث را از محمد بن حسین بن ابی‌الخطاب از احمد بن محمد بن ابی‌نصر روایت کرده است که این‌ها هم از ثقات درجه یک هستند.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.
احمد بن محمد بن ابی‌نصر روایت کرد: «به ابوالحسن (امام رضا) علیه‌السلام عرض کردم: «فدایتان شوم! به یقین من الله تبارک و تعالی را هنگام فلان و فلان سال، حاجتی درخواست کردم و در قلب من از تأخیر آن چیزی داخل شده است.» پس فرمودند: «ای احمد! بپرهیز از شیطان که برای او بر تو راهی باشد تا تو را مأیوس کند. به یقین ابوجعفر علیه‌السلام می‌فرمود: «به یقین مؤمن الله عز و جل را حاجتی درخواست می‌کند، پس از او تعجیل اجابتش را به تأخیر می‌اندازد به جهت دوستی برای صدایش و شنیدن گریه‌اش»» سپس فرمودند: «قسم به الله! آن‌چه الله عز و جل از مؤمنان آن‌چه از دنیا می‌طلبند، به تأخیر می‌اندازد، برای آن‌ها بهتر است از آن‌چه تعجیل نماید برای آن‌ها در آن و دنیا چه چیزی است؟! به یقین ابوجعفر علیه‌السلام می‌فرمودند: «بر مؤمن شایسته است که دعایش در آسایش مانند دعایش در شدت باشد. نباشد هنگامی که عطا شود، سست شود.» پس از دعا ملول نشو، چرا که نزد الله عز و جل جایگاهی دارد و بر تو باد صبر و طلب حلال و صله رحم و بپرهیز از جدا شدن از مردم چرا که ما اهل بیتی هستیم که می‌پیوندیم هر که ما را قطع کند و احسان می‌کنیم هر که را به سوی ما بدی کند و قسم به الله در آن عاقبت نیکویی می‌بینیم. به یقین صاحب نعمت در دنیا، هنگامی که درخواست کند، پس داده شد، طلب کند غیر آن‌چه را خواسته است و نعمت در چشمش کوچک نماید. پس از چیزی اشباع نشود و هنگامی که نعمت فزونی یابد، بر خطری باشد مسلمان از آن، به جهت حقوقی که بر او واجب است و آن‌چه ترسانده می‌شود از فتنه در آن. مرا از خودت آگاه کن! چنان‌چه من سخنی برای تو بگویم، به آن از من اطمینان داری؟» پس به ایشان عرض کردم: «فدایتان شوم! اگر به سخن شما اطمینان نیابم، پس به چه کسی اطمینان یابم در حالی که شما حجت الله بر مخلوقاتش هستید؟!» فرمودند: «به الله مطمئن‌تر باش چرا که تو بر وعده‌ای از الله هستی. آیا الله عز و جل نمی‌فرماید: «وَ إذا سَألَکَ عِبادی عَنّی فَإنّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إذا دَعانِ» و (نیز) فرماید: «لا تَقْنَطوا مِنْ رَحْمَةِ اللهِ» و (باز) فرماید: «وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً»؟ پس به الله عز و جل مطمئن‌تر از غیر او باش و در خودتان جز خیری قرار ندهید، چرا که او برشما بخشیده است.»».