حدیث 822

(822) الکافی (ح 13169) و التهذیب (ج 9، ح 747): مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبوبٍ عَنْ أبی‌أیّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سوقَةَ قالَ: «سَألْتُ أباجَعْفَرٍ علیه‌السلام عَنْ قَوْلِ اللهِ تَبارَکَ وَ تَعالَی: «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإنَّما إثْمُهُ عَلَی الَّذینَ یُبَدِّلونَهُ». قالَ: «نَسَخَتْها الْآیَةُ الَّتی بَعْدَها، قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «فَمَنْ خافَ مِنْ موصٍ جَنَفاً أوْ إثْماً فَأصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ»». قالَ: «یَعْنی الْموصَی إلَیْهِ إنْ خافَ جَنَفاً مِنَ الْموصی فیما أوْصَی بِهِ إلَیْهِ مِمّا لا یَرْضَی اللهُ بِهِ مِنْ خِلافِ الْحَقِّ، فَلا إثْمَ عَلَیْهِ. أیْ عَلَی الْموصَی إلَیْهِ أنْ یُبَدِّلَهُ إلَی الْحَقِّ وَ إلَی ما یَرْضَی اللهُ بِهِ مِنْ سَبیلِ الْخَیْرِ.»»

طریق این حدیث به معصوم علیه‌السلام، معتبر درجه یک است.
ثقةالاسلام الکلینی این حدیث را از محمد بن یحیی العطار از ابن عیسی الاشعری از حسن بن محبوب از ابوایوب الخزاز از محمد بن سوقه روایت کرده است که همه از ثقات درجه یک هستند.
شیخ‌الطائفه نیز شبیه این حدیث را به طریق خود در التهذیب و الإستبصار به محمد بن یحیی العطار که معتبر درجه یک است، به باقی سند روایت کرده است.
* * *
علامه مجلسی: صحیح.

محمد بن سوقه روایت کرد: «از ابوجعفر (امام باقر) علیه‌السلام درباره کلام الله تبارک و تعالی: «فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإنَّما إثْمُهُ عَلَی الَّذینَ یُبَدِّلونَهُ» سؤال کردم. فرمودند: «آیه‌ای که بعد آن است، آن را نسخ کرده است. سخن او عز و جل: «فَمَنْ خافَ مِنْ موصٍ جَنَفاً أوْ إثْماً فَأصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلا إثْمَ عَلَیْهِ»». (در ادامه) فرمودند: «یعنی اگر کسی که به او وصیت کرده‌اند، انحرافی از وصیت کننده را در آن‌چه به سوی او وصیت شده است، بیم داشت که به واسطه خلاف حق بودن الله راضی به آن نباشد، پس گناهی بر او نیست. یعنی بر آن‌که به سوی او وصیت شده است که به سوی حق و به سوی آن‌چه از راه خیر، الله به آن راضی می‌شود، تبدیلش کند»».